කාඩ්පත් හතරේ ප්‍රෙහේලිකාව ( 4 card puzzle )

 පහත කාඩ්පත් හතරේ එක් පැත්තක අකුරක් සහ අනෙක් පැත්තෙන් අංකයක් ඇත.

රූපය 1

ඔබට පහත ප්‍රකාශය අසත්‍ය දැයි දැන ගැනීමට අවශ්‍ය නම් මෙම කාඩ්පත්වලින් කුමන කාඩ්පත් පෙරළන්නේද?

"කාඩ්පතක එක පැත්තක ස්වර අකුරක් (Vowel) තිබේ නම්, එහි අනෙක් පැත්තේ  ඔත්තේ අංකයක් ඇත."

අමතර 

• ඉංග්‍රිසි භාශාවේ ස්වර අකුරු (Vowel) වනුයේ A,E,I,O,U වේ.
• ඔත්තේ සංඛ්‍යා යනු 2 න් බෙදු විට එකක් ඉතිරි වෙන සංඛ්‍යා වේ. (1,3,5,...)

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

පිලිතුර : A කාඩ්පත සහ කාඩ්පත 6 පෙරළා බැලිය යුතුය.

පැහැදිලි කිරිම : 
පැහැදිලිවම, A කාඩ්පත පෙරළීමට අවශ්‍ය වේ, මන්ද ඔබ පිටුපස ඔත්තේ අංකයක් තිබේදැයි පරීක්ෂා කළ යුතුය. අපට B කාඩ්පත පෙරළීමට අවශ්‍ය නැත, මන්ද B යනු ව්‍යාංජනාක්ෂරයක් (consonant) වන අතර අපි ඒවා ගැන තැකීමක් නොකරයි.

බොහෝ අය කරන වැරැද්ද නම් කාඩ්පත 3 විය යුතු යැයි සිතීමයි. ඔවුන් තර්ක කරනුයේ, "3 ඔත්තේ බැවින් අනෙක් පැත්තේ ස්වරයක් තිබේදැයි පරීක්ෂා කිරීමට පෙරලිය යුතුය." නමුත් මෙම තර්කය වැරදිය. අනෙක් පැත්ත ස්වරයක් නම්, රීතිය සත්‍යාපනය වේ. කෙසේ වෙතත්, අනෙක් පැත්ත ව්‍යාංජනාක්ෂරයක් නම්, කුමන සංඛ්‍යාවක් අනෙක් මුහුණතේ දැක්වුවත් කමක් නැත, මන්ද රීතිය ව්‍යාංජනාක්ෂර (consonant) ගැන සැලකිල්ලක් නොදක්වයි. 

කෙසේ වෙතත්, අනෙක් පැත්තේ ස්වර නොමැති බව සහතික කර ගැනීමට අපි 6 කාඩ්පත අනෙක් පැත්තම් පෙරළීමට අවශ්‍ය වේ, මන්ද අනෙක් පැත්තේ ස්වරයක් නම් එමගින් දී ඇති රීතිය අසත්‍ය වනු ඇත.

අමතර : මනෝවිද්‍යාඥ පීටර් වාසන් (Peter Wason) 1966 දී මෙම ප්‍රහේලිකාව ඉදිරිපත් කළේය. බොහෝ දෙනා එය වැරදියට තේරුම් ගැනීමට හේතුව ඔවුන්ට ප්‍රශ්නය නොතේරෙන බව නොවේ. ඒ වෙනුවට ඔවුන් තමන් දන්නා දෙයින් තර්ක කිරීමේ උගුලට වැටේ. අපගේ කම්මැලි මොළය නිර්මාණය කර ඇත්තේ තර්ක ප්‍රහේලිකා විසඳීමට නොවේ! 

කෙසේ වෙතත්, හුරුපුරුදු සමාජ සන්දර්භයක් භාවිතා කරමින් එකම ප්‍රහේලිකාව තරමක් වෙනස් ලෙස වාක්‍ය ඛණ්ඩය කළ විට, බොහෝ දෙනෙකුට නිවැරදි පිළිතුර ලැබේ. පහත කාඩ්පත් සියල්ලම එක් පැත්තක පානයක් සහ අනෙක් පැත්තෙන් අංකයක් ඇත. සෑම කාඩ්පතක්ම පුද්ගලයෙකු නියෝජනය කරයි. අංකය ඔවුන්ගේ වයස වන අතර, පානය ඔවුන්ගේ කැම්තිම පානය වේ. 

රූපය 2

ඔබට පහත ප්‍රකාශය සත්‍ය අසත්‍ය දැයි දැන ගැනීමට අවශ්‍ය නම් මෙම කාඩ්පත්වලින් (රූපය 2) ඔබට පෙරළීමට අවශ්‍ය කාඩ්පත් මොනවාද?

"පුද්ගලයෙකු මත්පැන් පානය කරන්නේ නම්, ඔවුන් වයස අවුරුදු 18 ට වැඩි ය."

පැහැදිලිවම, අපි වයින් කාඩ්පත පෙරළීමට අවශ්‍ය වේ. එලෙසම වයස 17ක් වු පුද්ගයා කුමක් පානය කරන්නේ දැයි බැලිමට 17 කාඩ්පත අනෙක් පස හරවා බැලිය යුතුය. නමුත් 22 හැවිරිදි පුද්ගලයාට කැමති දේ පානය කළ හැකි නිසා, ඔහු බොන්නේ කුමක් දැයි සොයා බැලීම අවශ්‍ය නොවේ.